Geçmişten günümüze yaşanan salgınlar

Tarihe etki eden salgınlar: Roma'nın dirilişini engelledi, Birleşik Krallık'ın kaderini değiştirdi

Geçmişten günümüze yaşanan salgınlar, tarihin akışına etki eden unsurlar arasındaydı. Roma İmparatorluğu'nun yeniden dirilmesini engelleyen de bir salgındı, bugünkü İngilizlerin oluşumunda da etken faktörlerdendi

Salgınlar her zaman insanlığın en büyük korkuları arasında oldu. Çok büyük insan kayıplarına yol açtı.

Ancak tarih kitaplarında olayların akışını değiştiren etkenler arasında savaşlara, keşiflere yer verilirken unutulmak istenen her kötü anı gibi salgınlardan pek bahsedilmedi.

Oysa salgınlar ve doğal afetler çoğu zaman pek çok büyük değişimin en önemli zemin hazırlayıcısıydı.

History dergisinde yer alan ve Umut Güner tarafından eansiklopedi.com'a çevirisi yapılan yaşanmış en büyük salgınlara yazısında yer veren Acil Tıp Uzmanı Dr. Fatih Çakmak ile bu salgınların tarihteki etkileri üzerine konuştuk.

İşte o salgınlardan bazıları

MÖ 430: Atina Vebası:

Atinalılara savaşı kaybettirdi

Atina, Yunan şehir devletleri arasında Sparta’yla birlikte en güçlüsüydü. İki şehir devleti arasında rekabetten başlayan ve tarihe Peloponez Savaşı olarak geçen çatışma yaşandı. Atina denizlerde etkiliydi ancak bu etkinlik bugünkü Libya, Mısır, Etyopya’da başlayan vebanın Atina’ya ulaşmasını da sağladı. Atina nüfusunun üçte ikisi kadarı öldü.  Atinalıları önemli ölçüde zayıflattı ve Spartalılara yenilmelerine katkı sağladı. 

M.S.444 salgını

Bugünkü İngilizlerin oluşumuna etki etti

Bugünkü İngiliz kültürünün oluşmasında sonradan Angolosaksonlar olarak da anılacak olan Angl, Sakson ve Jüt adlı üç Germen yani Alman kabilesinin 5. ve 6. yüzyıllarda İngiltere’ye göçmesinin etkisi vardır.

Bu kabilelerden önce İngiltere’de Britanya isminin doğmasına neden olan Britonlar yaşıyordu. Bu halk, İskoçların ataları olan Piktler ile yoğun bir mücadele halindeydi.

Ancak M.S.444’de başlayan bir veba Britanyalıları Piktler ile devam eden savaşta güçsüz düşürmüş ve sonrada adayı kontrol altına alacak olan Saksonlar’dan yardım istemelerine neden olmuştu.

Yardıma gelecek olan Saksonlar bir daha dönmeyecek ve yeni gelenlerle birlikte Britonlar hakimiyeti kaybederek sonradan İngiltere kimliğinin oluşmasına neden olan Germen kabileler ülkeye hakim olacaktı.

Veba salgını Justinianus'un Roma'yı yeniden diriltme planlarını bozdu / Fotoğraf: Wikipedia

Roma'yı yeniden kurma planını engelledi

MS 541: Justinianus Vebası:

Kavimler Göçü sonunda M.S.476 yılında Batı Roma yıkılmış ve Doğu Roma ayakta kalmıştı. M.S.6. yüzyılda Doğu Roma ya da bizdeki adıyla Bizans tahtına çıkan Justinianus’un en büyük hayali Roma’yı yeniden eski gücüne ulaştırmaktı. Bu amaçla büyük fetihlere girişmiş başarılı sonuçlarda almıştı. Roma’nın merkezi olan İtalya’yı, Kuzey Afrika ülkelerini hatta İspanya’nın güneyini barbar kabilelerden almıştı.

Ancak M.S.541 yılında Mısır’da başlayıp imparatorluğun her yerine hatta Sasani İmparatorluğu’na yani İran’a yayılan bir veba büyük insan kayıplarına neden olduğu gibi Justinian'ın Roma İmparatorluğu'nu bir araya getirme ve ekonomik açıdan büyütme planlarını bozdu.

Ayrıca, Hıristiyanlığın hızla yayılmasını teşvik eden kıyamet atmosferi yaratmasıyla da bilinir. Takip eden iki yüzyıl boyunca tekrarlamış ve nihayetinde dünya nüfusunun yüzde 26'sı olan yaklaşık 50 milyon insanın ölümüne neden olmuştur. 

Osmanlı'nın güçlenişine fırsat verdi

1350: Kara Ölüm (büyük veba salgını):

Çin ve Orta Asya'dan başlayan veba, 1347'de Kırım'da bir Ceneviz ticaret merkezini kuşatan Moğol ordusunun vebalı cesetleri mancınıkla kentin içine atmasıyla Avrupa'ya taşındığını söyleyen kaynaklar da vardır. Avrupa’ya yayılan veba bu kıtadaki nüfusun yüzde 30 ile yüzde 60’ının ölümüne neden olmuştur. Avrupa’da feodalitenin zayıflamasına neden olduğunu iddia edenler gibi Çakmak’a göre bir önemli sonucu da Avrupa’nın yeni güçlenmeye başlayan Osmanlı’ya karşı organize ve güçlü bir karşılık vermesinin önüne geçmesi.

Amerika'nın keşfi ile beyazların taşıdığı hastalıklar yerli nüfusuna büyük kayıp verdirdi / Fotoğraf: BBC

Amerikan kıtasındaki beyazları hakimiyetini kolaylaştırdı

1492: Kolomb Değişimi

İspanyolların Karayipler'e gelişini takiben, çiçek hastalığı, kızamık ve bubonik veba gibi hastalıklar Avrupalılar tarafından yerli halklara aktarıldı. Daha önce bu hastalıklara maruz kalmamış olan yerli halkın yüzde 90’ı bu hastalıklar sonucu ölmüştür. Çakmak’a göre bu hastalıklar Amerikan kıtasının beyazlar tarafından ele geçirilmesinde en önemli etken oldu. Çünkü hastalıklarla kırılan yerlilerde direnecek, organize olacak güç de kalmadı.

Savaşın bitirilme kararında etkili oldu

İspanyol Gribi

1918 yılında başlayan ve 1920’ye kadar süren İspanyol gribi de dünya çapında 50 milyon ölümle sonuçlanmıştı. Salgının 1918 yılında devletlerin Birinci Dünya Savaşı’nı bitirme kararı almasında etkili nedenler arasında olduğu iddia ediliyor.

Son haberler.Spor, Finans, Kültür Sanat Magazin, Ekonomi, Dış Haberler, Politika Haberleri - -Meteoroloji,Hava Durumu,Hava Tahmini - - facebook, Instagram, internet, Pinterest, sosyal medya, Twitter, vine