İşsizliği düşürmek için...

Bir kişiye iş yaratma maliyetinin 269 bin 264 TL olduğu Türkiye'de, işsizliği 1 puan düşürmek için 69 milyar 739 milyon TL'lik sabit yatırıma ihtiyaç duyuluyor.
Hazine Müsteşarlığı'nın verilerinden yapılan belirlemeye göre, 2010 yılının ilk 7 ayında teşvik belgesine bağlanan toplam 35 milyar 38 milyon TL tutarındaki 2 bin 408 yatırım projesi kapsamında 75 bin 642 kişilik istihdam yaratılacağı bildirildi.
Buna göre yaratılacak her bir kişilik istihdam başına ortalama 463 bin 207 TL'lik yatırıma gidileceği belirlendi. Bir kişilik ortalama istihdam maliyetinin bu kadar yüksek çıkmasında, istihdam öngörüsü düşük olan 14.8 milyar TL'lik petrokimya yatırımının teşvike bağlanması etkili oldu. Söz konusu yatırım kapsam dışı bırakıldığında, Hazine verilerine göre bir kişilik istihdamın maliyeti 269 bin 264 TL olarak belirlendi.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) iş gücü istatistiklerine göre Mayıs dönemi itibariyle 2 milyon 846 bin kişi olan mevcut işsizlerin tümüne iş bulmak için toplam 766 milyar 324 milyon TL'lik yatırıma ihtiyaç duyuluyor. Bu rakam, Türkiye'nin 2009 yılında cari fiyatlarla gerçekleşen 954 milyar TL'lik GSYH'siyle karşılaştırıldığında, Türkiye'nin milli gelirinin yüzde 80'ini "iş yaratmak" için harcaması gerekiyor. Mayıs ayı itibariyle geçen yılın aynı dönemine göre istihdam piyasasına eklenen 856 bin kişiye iş yaratmanın maliyeti ise 230 milyar 490 milyon TL'ye ulaşıyor. Mayıs'ta yüzde 11 olarak gerçekleşen işsizlik oranını 1 puan aşağı çekebilmek için 259 bin kişiye iş yaratacak yatırıma ihtiyaç duyuluyor. Bunun için de 69 milyar 739 milyon TL'lik sabit yatırım gerekiyor. 2 puanlık indirim ve 518 bin kişiye iş imkanı için 139 milyar 478 milyon TL'lik sabit sermaye yatırımına ihtiyaç bulunuyor.


Gerçek işsize iş yaratmanın maliyeti ürkütüyor
Bu arada umudunu yitirerek iş aramaktan vazgeçen işsizler, iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar, mevsimlik çalışanlar, zamana bağlı eksik istihdamı içerenler bu hesaba dahil edilmiyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun işsiz sayısını 2 milyon 846 bin olarak açıklamasına karşın, yapılan hesaplamalara göre gerçek işsiz sayısının bu tanıma göre Mayıs'ta 4 milyon 716 bin kişi olduğu belirlendi. Bu çerçevede Türkiye'nin gerçek işsizine iş bulması için toplam 1 trilyon 270 milyar TL'lik kaynak yaratması gerekiyor.


İstihdam yaratma maliyeti en düşük sektörlerden biri tarım
Bir kişilik iş için gerekli ortalama yatırım tutarı projelerin niteliğine bağlı olarak sektörlere göre değişiyor. Bir kişilik iş yaratma maliyetinin en düşük olduğu yatırım alanlarının başında 193 bin 891 TL ile tarım geliyor. Bunu 216 bin 949 TL ile imalat sanayi (14.8 milyar TL'lik petrokimya yatırımı dışında tutularak hesaplandı), 243 bin 102 TL ile madencilik sektörü, 254 bin 975 TL ile hizmetler sektörü izledi. Enerji sektöründe bir kişilik iş yaratma maliyeti 2 milyon 668 bin 567 TL'ye kadar yükseliyor.


İş yaratma maliyeti en yüksek birinci bölgede
Bir kişilik iş yaratma maliyeti yeni teşvik sistemine göre sınıflandırılan 4 bölge üzerinden yapılan belirlemeye göre en yüksek maliyet İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Kocaeli'nin de aralarında yer aldığı birinci bölgede görülüyor. Yılın ilk 7 ayına yönelik yatırım teşvik verilerine göre bir kişilik iş yaratma maliyeti birinci bölgede ortalama 337 bin 377 TL'yi buluyor. Onu 246 bin 589 TL'lik ortalama bir kişilik iş yaratma maliyetiyle ikinci bölge izliyor. (İkinci bölgede yapılacak olan 14.8 milyar TL'lik petrokimya yatırımı kapsama dahil edildiğinde bu bölgede bir kişiye iş yaratmanın maliyeti 1.6 milyon TL'ye kadar çıkıyor.) İkinci bölge Adana, Mersin, Aydın, Denizli ve Muğla gibi illeri kapsıyor. Gaziantep, Hatay, Adıyaman, Manisa, Afyon, Kütahya, Kayseri, Sivas, Zonguldak gibi illeri kapsayan üçüncü bölgede bir kişilik iş yaratma maliyeti ortalama 238 bin 856 TL'yi buluyor. Erzurum, Ağrı, Van, Muş, Bitlis, Mardin, Batman, Siirt, Şırnak gibi Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Artvin, Gümüşhane gibi Karadeniz Bölgesi'nin ekonomisi gelişmemiş illerinden oluşan dördüncü bölgede iş yaratma maliyeti ortalama 211 bin 995 TL olarak gerçekleşiyor.